Wat zijn jouw laatste wensen? Leg het vast

Wensen vastleggen voor je overlijdt

Een ongeluk, een beroerte of acute ziekte. Er kan zomaar iets gebeuren waardoor je zelf niet meer kunt beslissen over bepaalde zaken, zoals je uitvaart, nalatenschap of wie namens jou mag handelen als je dat zelf niet meer kunt. Zorg dat je het tijdig regelt, zodat nabestaanden weten wat jouw wensen zijn als er iets gebeurt. Hieronder leggen we uit hoe je zaken vastlegt. 

Wilsverklaring: medisch handelen

In een wilsverklaring leg je je wensen vast over medische handelingen in je laatste levensdagen. Dit document is erg belangrijk als je niet meer kunt praten, dus ook niet over je wensen en grenzen.

• In een wilsverklaring gaat het bijvoorbeeld over:  
  • pijnbestrijding en verlichting van ondraaglijk lijden
  • wel of niet reanimeren
  • doneren van organen
  • wie namens jou praat als je dat zelf niet meer kunt
  • of je jouw lichaam aan de wetenschap wil schenken of mee wil doen aan een medisch onderzoek
• Een wilsverklaring stel je zelf op. Er zijn ook standaardwilsverklaringen. Een zelf opgestelde wilsverklaring kun je schrijven of typen. Met datum en handtekening is deze even rechtsgeldig als een verklaring van de notaris of een vereniging. 
• Bespreek je wilsverklaring altijd met je huisarts en vraag of deze het document opneemt in jouw medisch dossier. Wil je op een later moment iets veranderen? Dit kan altijd.

Levenstestament

Anders dan bij een gewoon testament, is een levenstestament al geldig tijdens je leven. In dit testament leg je zaken vast voor de toekomst. Deze gaan over financiën en medische zaken. Maar je kunt ook alleen financiële zaken hierin vastleggen.

• In een levenstestament gaat het bijvoorbeeld over:
  • jouw voorkeur voor een verzorgingshuis of zorgorganisatie
  • verzorging en medische zaken
  • financiën
  • wie jouw bewindvoerder of curator wordt als jij niets meer kunt
  • de voortzetting van schenkingen of donaties
  • de verzorging van je huisdier
• Een levenstestament regel je bij een notaris. Die neemt het op in het Centraal Levenstestamenten Register (CBLR). De inhoud van de akte is niet zichtbaar. Alleen een notaris kan in dit register kijken.

Volmacht

Met een volmacht wijs je iemand aan die jouw belangen behartigt en namens jou optreedt als jij dat zelf niet meer kunt. Je kunt je partner machtigen, maar ook een familielid, goede vriend of iemand anders. Er zijn verschillende soorten machtigingen:

• Algehele volmacht: de gemachtigde maakt beslissen waar dat maar nodig is. Tot zeer belangrijke en vergaande beslissingen aan toe.
• Bijzondere volmacht: de gemachtigde mag alleen beslissen over één bepaald doel. 
• Bankvolmacht: de gemachtigde mag jouw bankrekening beheren.

Een volmacht kun je zelf opstellen. Maar je kunt het ook door de notaris laten doen. Voordat jij je handtekening zet, controleert de notaris of je op dat moment voor jezelf kunt beslissen. Zo'n test op wilsbekwaamheid voorkomt discussie achteraf. Ook kun je bij de notaris meer bevoegdheden voor de gemachtigde regelen dan wanneer je hem zelf opstelt. En als je een volmacht laat opstellen door de notaris, is die akte het bewijs dat er een volmacht bestaat.

Niet-reanimeren

Niet iedereen wil gereanimeerd worden. Als je aangeeft dat je dit niet wil, moeten hulpverleners, artsen en verpleegkundigen zich daaraan houden volgens de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Je kunt dit op drie manieren aangeven:

• je kunt een penning met 'niet-reanimeren' om je hals dragen;
• je kunt een schriftelijke verklaring opstellen dat je niet gereanimeerd wil worden;
• je laat het op een zichtbare plek op je lichaam tatoeëren, zoals je borst of arm.

Alle drie vormen zijn rechtsgeldig. Als een hulpverlener niet direct jouw verklaring ziet, starten ze wel met hulpverlenen.

Wensen na je overlijden vastleggen

Laat nabestaanden weten wat jouw wensen zijn als het gaat om uitvaart en nalatenschap. Regel de zaken goed, zodat jouw wensen worden gehoord. Hieronder leggen we uit hoe je dat kunt doen.

Testament

In een testament leg je verschillende zaken vast die ingaan op het moment dat je overlijdt.

• In een testament gaat het bijvoorbeeld over:
  • Wie zorgt er voor de kinderen als beide ouders zijn overleden?
  • Wat gebeurt er met je bezittingen?
• Een notaris moet je testament opmaken. Anders is het niet rechtsgeldig. Je bent overigens niet verplicht om een testament op te stellen. Heb je geen testament, dan bepaalt de wet wat er met jouw nalatenschap gebeurt.
• Je kunt ook een codicil schrijven.

Codicil

Een codicil is een handgeschreven brief waarin je opschrijft wie jouw waardevolle bezittingen krijgt na jouw overlijden. Ook kun je in een codicil beschrijven hoe je uitvaart eruit moet komen te zien. Geld en onroerende zaken zoals een huis, kun je niet in een codicil vastleggen. 

• Bewaar het codicil bij je belangrijke (verzekerings)papieren. Geef eventueel een kopie bij de notaris af.
• Voor een codicil hoef je niet naar de notaris.
• Een codicil is even rechtsgeldig als een testament.
• Laat je familie weten dat je een codicil hebt en waar dit ligt.

Wensenformulier

In een wensenformulier leg je nauwkeurig vast hoe je wil dat jouw uitvaart eruitziet. Het beste bewaar je dit formulier bij je belangrijke (verzekerings)papieren. Of je geeft het formulier af bij de notaris. Voorbeelden van wensenformulieren vind je bij je uitvaartverzekering of op de website van een begrafenisondernemer.

Advies van de ledenadviseur

Het vastleggen van je laatste wensen kan erg ingrijpend zijn. Heb je behoefte aan een luisterend oor of zou je graag eens met iemand over dit onderwerp praten? Neem dan contact op met de ledenadviseur. Zij kan je handvatten geven om beter om te gaan met onderwerpen zoals het vastleggen van je laatste wensen, verlies en rouw. Bellen mag ook via 088 - 383 20 00.

Webinar terugkijken

De ledenvereniging organiseert regelmatig een webinar. Psycholoog Manu Keirse gaf een webinar over omgaan met verlies. Hij vertelt wat verlies is en geeft je tips hoe je daar beter mee om kunt gaan. Kijk hier het webinar terug